Istorijsko gradsko jezgro Trebinja proglašeno nacionalnim spomenikom

Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika donijela je danas odluku o proglašenju istorijskog gradskog područja Trebinja nacionalnim spomenikom BiH.

Na 29. sjednici članovi Komisije su donijeli odluku da na listu nacionalnih spomenika bude uvrštena i graditeljska cjelina – crkva Sv. Jovana Krstitelja zajedno sa pokretnim nasljeđem i pravoslavnim grobljem u Donjem Vrbnu.

Istorijsko gradsko područje Trebinja

Trebinje je grad u kojem su na hronološki način, prije svega u gradskoj strukturi i arhitekturi, čitljivi uticaji različitih kulturnih krugova koji mogu biti označeni kao mediteranski, osmanski i srednjoevropski.

Istorija ga je postavila kao vojno-strateško mjesto na periferiji imperija osmanske i austrougarske, što je uticalo na njegovu fizionomiju utvrđenog grada i vojnog logora.  Promjene istorijskih perioda prepoznatljive su u njegovoj urbanoj strukturi i stilu građenja.

Istorijsko gradsko područje Trebinja je nacionalni spomenik od izuzetnog značaja, rijetko očuvan i reprezentativan primjer urbanog naselja, koji je u dovoljnoj mjeri sačuvao atribute autentičnosti i integralnosti, koje nose njegove istorijske, umjetničke i estetske, dokumentarne, društvene i ambijentalne vrijednosti.

Nacionalni spomenik obuhvata tri zone zaštite, i to: a) Stari Grad; b) Naselje Krš (Omanovića mahala) i c) Zona užeg centra grada.

Crkve Sv. Jovana Krstitelja s pokretnim nasljeđem i grobljem u Donjem Vrbnu

U dostupnim dokumentima je zapisano da je hram Svetog Jovana Krstitelja u Donjem Vrbnu, koji je prethodno bio potpuno porušen, obnovljen 1867. godine. Izvjesno je da je crkva sagrađena znatno ranije, ali o vremenu izgradnje prvobitne crkve nema dostupnih istorijskih podataka.

Crkva sv. Jovana Krstitelja u Donjem Vrbnu pripada tipu krstoobraznih crkava sa bočnim pijevnicama i sa pravougaonom apsidom na istočnoj strani te zvonikom na preslicu na zapadnoj strani crkve. Crkva u Donjem Vrbnu sa pravoslavnim grobljem dokaz je i sinonim kontinuiteta i opstojnosti pravoslavnog srpskog stanovništva južnohercegovačkog kraja i regije trebinjskog kraja.

Crkva je sačuvala određen stepen autentičnosti kroz atribute svog oblika i dizajna, korištenja i funkcije, položaja i smještaja u prostoru (crkva je 1867. godine obnovljena na mjestu ranije crkve), te u velikoj mjeri i atribut materijala i sadržaja, te određen stepen integriteta izražen kroz atribute njene fizičke cjelovitosti, kontinuiteta upotrebe i vizuelnog integriteta.

U crkvi se nalazi drveni ikonostas klasicističkog tipa sa ikonama urađenim tehnikom ulja na platnu. Ikonostas, osnovnih dimenzija 359 cm širine i 460 cm visine, podijeljen je u tri cjeline sa dvanaest ikona i Carskim dverima. Tačan datum izrade drvenog rama ikonostasa nije poznat, ali s obzirom da su na ikonama zabilježeni podaci o darivaocima sa godinom 1908. može se pretpostaviti da je ikonostas izrađen te godine, odnosno početkom XX vijeka.

Izvor: Nezavisne novine