19 NAJVEĆIH CARSTAVA U ISTORIJI: Pod svojom vlašću držali su svijet, ali – KOJE NEDOSTAJE?

Era velikih imperija završila se Drugim svjetski ratom, kada su svjetske sile zamijenile kolonizaciju i osvajanja geopolitičkim i ekonomskim uticajem.

Rang-lista 19 najvećih carstava svih vremena napravljena je na osnovu površine koju su zahvatala na vrhuncu moći.

Turkijski (turski) Kaganat je na vrhuncu moći 557. godine zahvatao površinu od 6 miliona kvadratnih kilometara. Propao je 581. godine, čemu je doprinjeo građanski rat.

Kineska dinastija Han vladala je nad teritorijom od 6,5 miliona kvadratnih kilometara kada je bila na vrhuncu moći, 100. godine prije nove ere. Propala je 220. godine nove ere poslije više državnih udara i revolucija.

Imperija dinastije Ming zahvatala je 1450. godine površinu od 6,5 miliona kvadratnih kilometara, ali je zbog ekonomskog sloma i prirodnih katastrofa propala početkom 17. vijeka.

Sasanidsko carstvo je dostiglo vrhunac 621. godine, kada je zahvatalo površinu od 6,6 miliona kvadratnih kilometara. Bila je to posljednja iranska imperijalna država prije širenja islama. Raspala se 651. godine uslijed ekonomske propasti i osvajačkih pohoda Pravednog kalifata.

Japanska imperija bila je jedna od najvećih pomorskih imperija u istoriji, koja se 1942. prostirala na površini od 7,4 miliona kvadratnih kilometara. Predala se saveznicima 2. septembra 1945.

Ahemenidsko carstvo ili Prvo persijsko carstvo prostiralo se na površini od 7,9 miliona kvadratnih kilometara 480. prije nove ere, a Aleksandar Veliki ga je osvojio 330. prije nove ere.

Prva Francuska kolonijalna imperija je imala površinu 8 miliona kvadratnih kilometara na vrhuncu moći 1754. Poslije niza ratova s Velikom Britanijom, obe zemlje izgubile su većinu kolonija u Novom svijetu.

Nakon proglašenja nezavisnost od Portugala, Brazilsko Carstvo je 1822. godine zahvatalo je površinu od 8,4 miliona kvadratnih kilometara, ali je ubrzo nakon toga izgubilo teritorije koje se danas nalaze u sastavu Urugvaja. Imperija se raspala kada je 1889. izvršen državni udar.

Pravedni (Rašidunski) kalifat prostirao se na površini od 9,3 miliona kvadratnih kilometara 654. godine, prije nego što ga je naslijedio drugi islamski kalifat. U tom trenutku bila je to najveća kontinentalna imperija koja je ikada postojala.

Portugalsko carstvo je imalo 10,3 miliona kvadratnih kilometara 1815. godine, a u narednih 150 godina izgubilo je Brazil i većinu preostalih teritorija.

Abasidski kalifat prostirao se na površini od 11 miliona kvadratnih kilometara 850 godine, prije nego što je pao pod vlast Osmanlija, koje su 1517. zauzele prestonicu Kairo.

Druga Francuska kolonijalna imperija je 1938. godine zahvatala površinu od 12,9 miliona kvadratnih kilometara pre nego što je izgubila teritorije tokom dekolonizacije posle Drugog svetskog rata.

Pod vlašću dinastije Juan (Mongolske dinastije), prve dinastije koja je vladala cijelom Kinom, 1310. godine nalazila se površina od 13,9 miliona kvadratnih kilometara, a 1368. smenila ju je dinastija Ming.

Dinastija Ćing (Mandžurska dinastija) je bila najmoćnija 1790, kada je kontrolisala teritoriju od 14,7 miliona kvadratnih kilometara. Propala je 1912. pošto su je porazile strane sile u Bokserskom ustanku i mnogim drugim pobunama.

Omejadski kalifat je bio na vrhuncu moći u 7. vijeku, kada je zahvatao teritoriju od 14,9 miliona kvadratnih kilometara, a Abasidi su ga porazili 750. godine.

Pod upravom Španskog carstva u 18. vijeku nalazilo se 13 odsto svjetske teritorije (19,4 miliona kvadratnih kilometara), pre nego što je u 19. vijeku izgubilo velika područja u Špansko-američkom ratu.

Rusko carstvo je bilo najmoćnije 1866. godine i prostiralo se na teritoriji od 22,7 miliona kvadratnih kilometara. Srušeno je u februarskoj revoluciji 1917. i osnovan je Sovjetski Savez.

Mongolsko carstvo je dostiglo vrhunac 1279. godine, kada se prostiralo na površini od 32,8 miliona kvadratnih kilometara – od Japanskog mora do Istočne Evrope. Raspalo se 1368. godine.

Britanska imperija je bila najmoćnija 1922. godine, kada je zahvatala nekoliko kontinenata i prostirala se na površini od 33,6 miliona kvadratnih kilometara (23 odsto svetskog kopna).

Izvor: Dnevno.rs