Džaba post ako smo bijesni – kako se ponaša pravi vjernik

Božićni, jedan od četiri velika godišnja posta, počeo je danas i zaršava se na Božić, 7. januara. Tih 40 dana svaki pravi vjernik treba da iskoristi za pročišćenje i tijela i duše, ali su mnogi ljudi skloni da taj period iskoriste kao svojevrsnu dijetu, bez pretjeranog udubljivanja u to šta post zapravo znači.

Post je, zapravo, vrijeme kada čovjek pronalazi mjeru u svemu, izražava zahvalnost Bogu, pronalazi mir i suzdržava se od loših misli i djela. Vrijeme posta treba da nauči čovjeka suzdržavanju, ali ne samo od masne hrane, već i od zlobe, uvreda, bijesa i svakog onog ponašnja koje ne treba da bude svojstveno pravom hrišćaninu.

Šta poručuju duhovne knjige

Prema pravilima posta i prema riječima Svetog Jovana Zlatoustog, tjelesni post ne treba koristi ako nije povezan sa duhovnim.

„Ne govori mi: Toliko dana sam postio nisam jeo ovo ili ono, nisam pio vina, išao sam u gruboj haljini; nego kaži nam da li si od gnjevnog čovjeka postao tih, od žestokog – blag. Ako si iznutra pun zlobe, zašto si tijelo mučio?“, prenose se reči Jovana Zlatoustog u crkvenim knjigama.

U Svetom pismu piše „ljubi bližnjeg svog kao sebe samoga“, što znači da je čovjek čovjeku brat, te da treba da budemo tolerantni, da poštujemo i pomažemo druge, a to možemo samo ako nismo bijesni i sebični.

Olakšajte dušu

Protojerej Miodrag Pavlović, sveštenik Sabornog hrama u Nišu, objašnjava da post treba čovjeka da privoli da razmisli ko je, šta je, gdje je i kakav je njegov odnos prema Bogu.

– U postu se treba pokajati, ispovedati, razmisliti, olakšati svoju dušu i očistiti sebe. Ne treba telo mučiti postom ako ćemo biti besni, ako ćemo se svađati i želeti zlo bližnjem svom. U postu treba opraštati i nastupati čista srca – kaže ovaj sveštenik.

Jednodevni i višednevni

Po vremenu trajanja, post može biti jednodnevan i višednevan. Jednodnevni post je svake srijede i petka tokom cijele godine, (osim takozvanih trapavih sedmica), zatim Usjekovanje glave Svetog Jovana Preteče (11. septembar), Krstovdan (27. septembar), navečerje Bogojavljenja (18. januar).

Srijedom se posti kao uspomena na dan kada Juda izdao Hrista, a petak kao dan kada je Isus Hrist razapet na krstu.

Višednevni postovi su oni koje je Crkva ustanovila pred velike praznike: Sveti Veliki ili Časni post. To su Četrdesetnica (Vaskršnji post), traje sedam nedelja; zatim Božićni post, traje 40 dana; Bogorodični ili Gospojinski post, traje 15 dana i post Svetih Apostola, dužina ovog posta je promjenjiva i traje od nedelje Svih Svetih do Petrovdana.

Pravila velikih postova

Božićni post počinje u ponedeljak (28. novembra i traje do 7. januara, odosno do Božića). Strogo se posti (na vodi) samo srijedom i petkom, dok je ponedeljkom, utorkom i četvrtkom dozvoljeno koristiti ulje i vino, a subotom i nedeljom i ribu. Najstrožiji post je 6. janaura kada su pravi vjernici toga dana sve do večere samo na vodi.

Uz Vaskršnji post, Crkva vezuje i post Strasne sedmice, u spomen stradanja i smrti Isusa Hrista. U toku ovoga posta ne jedemo meso, sir, jaja, ribu niti ulje. Ulje i vino su dozvoljeni samo subotom i nedeljom, a ribu jedemo samo na Blagovijesti (ukoliko ne padne u Strasnu sedmicu) i na Cvijeti. Vaskršnji post počinje 19. februara, a Uskrs ovaj put pada 8. aprila.

Apostolski post (ili Petrovski post) traje od Nedelje Svih Svetih do Petrovdana (kraj juna-početak jula). Tokom ovog posta u srijedu i petak jedu se samo jela kuvana na vodi, odnosno bez ulja, a u ostale dane sedmice dozvoljeni su ulje i vino, subotom i nedeljom može i riba. Petrovski post (2018.) počinje 4. juna i trajaće do 12. jula.

Bogorodični post (Uspenski ili Gospojinski) je u avgustu. Tokom cijele sedmice sprema se hrana na vodi, u subotu i nedelju na ulju, a dozvoljeno je piti vino. Bogoridičin post počinje 14. avgusta i traje do 28. avgusta.