Kraljevina Norveška je država Nordijske regije Sjeverne Evrope koja obuhvaća i ostrvo Jan Mayen, te arktičko otočje Svalbard. Ovu zemlju površine 385.252 kvadratnih kilometra nastanjuje oko 5,2 miliona stanovnika. Norveška je jedna od najrjeđe naseljenih država Evrope, a najveći dio zemlje graniči sa Švedskom na istoku, dok najsjevernija regija graniči s Finskom na jugu i Rusijom na istoku. Krajnji jug od Danske razdvaja tjesnac Skagerrak. Glavni grad Norveške je Oslo, a razvedena norveška obala uz Atlantski okean i Barentsovo more dom je znamenitih fjordova.
• Po završetku Drugog svjetskog rata, Norveška doživljava nagli ekonomski rast koji je u prva dva desetljeća otpočeo s industrijalizacijom pomorskog prometa i trgovine, da bi se od ranih 1970-ih nastavio eksploatacijom velikih nalazišta nafte i prirodnog plina u Sjevernom i Norveškom moru. Danas je Norveška po monetarnoj vrijednosti treća najbogatija država svijeta, s najvišom kapitalnom rezervom po stanovniku.
• Norveška je peti najveći izvoznik nafte, a naftna industrija zauzima četvrtinu njezinog BDP-a. Tokom ekonomske krize (2007.-2010.), norveška kruna se pokazala jednom od najstabilnijih svjetskih valuta.
• Norveška obiluje naftom, prirodnim plinom, hidroenergijom, šumama i mineralima, a 2006. je bila drugi najveći izvoznik morskih plodova (nakon Kine). Njeguje skandinavski socijalni model s univerzalnom zdravstvenom skrbi, subvencioniranim visokim obrazovanjem i opsežnim sistemom socijalnog osiguranja.
• Norveška je bila najviše rangirana država svijeta po ljudskom razvojnom indeksu od 2001. do 2007. te ponovo 2009. godine.
• Godine 2007. Norveška je ocijenjena kao „najmiroljubljivija država svijeta“ prema indeksu globalnog mira.
• Norveška je ustavna monarhija i parlamentarna demokratija na čelu sa kraljem Haraldom V. Unitarna je država s administrativnom podjelom na dvjema razinama: na okruge (fylker) i na opštine (komune).
• Uobičajeno je da se članovi kraljevskih porodica žene samo za osobe kraljevskog porijekla. Međutim, norveški se kralj Harald zakleo da se neće nikada oženiti, ako mu ne bude dopušteno da se oženi sa ženom njegova života, kćerkom trgovca odjeće, Sonjom Haraldsen. Par se na kraju vjenčao, ali uz pomoć Vlade Norveške, a Sonja je postala kraljica Norveške.
• Zvanična maskota Norveške kraljevske garde je kraljevski pingvin koji čak ima i čin pukovnika. Kraljevski pingvin imena Nils Olav, živi u zoološkom vrtu u Edinburgu u Škotskoj, a čin pukovnika dodijelio mu je sam kralj Norveške uz svečanu ceremoniju s gardom.
• Najskuplji plin na svijetu nalazi se u Norveškoj. Norvežani plaćaju 7,82 dolara za galon plina. Za usporedbu, američki građani plaćaju oko 2,99 dolara. Norveška ima značajne rezerve nafte, ali umjesto da subvencionira gorivo za vozila, zemlja koristi novac na drugim mjestima. Na primjer, za finansiranje besplatnog studiranja stanovnika.
• Tokom naftne krize 1973. godine, norveški je kralj Olav do skijališta vikendom odlazio javnim prijevozom i kartu je plaćao. Tada je norveška vlada uvela vikende bez automobila, u nastojanju da uštedi plin.
• Svake godine od 1947. godine glavni grad Norveške, Oslo, donira božićno drvce Britancima kao znak zahvalnosti za britansku podršku Norveškoj tokom Drugog svjetskog rata.
• Za popularan suši (sushi) smo zahvalni Japancima, dok suši od lososa imamo zahvaljujući Norvežanima. Godine 1980., tokom širenja izvoza morskih plodova, norveško je izaslanstvo predložilo japanskom da u pripremu sušija uvrsti losos. Iako im je trebalo neko vrijeme da se naviknu na jelo od sirovog lososa, ideja se na kraju zaživjela i postala popularna suši opcija.
• Norvežani su među najsretnijim ljudima na svijetu. U 2017. godini Norveška je osvojila prvo mjesto u izvještaju „World Happiness“ i drugo mjesto 2018. godine.
• Norveška nema puno sreće na ljetnim olimpijskim igrama, ali je definitivno pravi zimski šampion s tačno 329 osvojenih zimskih olimpijskih medalja.
• U Norveškoj su kazne za brzu vožnju „paprene“. Norveška je vjerojatno jedina evropska zemlja u koju možete otići u zatvor u zatvor na 18 dana zbog prebrze vožnje.
• Vjerovali ili ne, imaju mjesto u kojem je zabranjeno umrijeti. Riječ je o Longyearbyenu, gradu u kojem nije pokopan niti jedan čovjek posljednjih 80 godina, jer se tijela ne mogu raspasti u permafrostu ili stalno zamrznutom tlu. Permafrost je naziv u geologiji za tlo koje se nalazi na temperaturi od 0 stepeni Celzija, ili ispod nje, u razdoblju od dvije ili više godina. Led ne mora biti prisutan, ali se često pojavljuje. Iznimno bolesni ljudi odlaze iz grada da umru negdje drugdje.
• Od 1901. godine u Oslu u Norveškoj, održava se svečana dodjela Nobelove nagrade za mir.
• Norveška je jedan od najvećih svjetskih potrošača kafe. Norvežani godišnje konzumiraju 9,9 kg kafe po osobi.
• Poznati trgovinski lanac namještaja Ikea inspiraciju za nazive mnogih proizvoda: kreveta, ormara i namještaja za hodnik pronalazi u imenima mjesta u Norveškoj.
• Norveški supermarketi prodaju samo pivo i jabukovaču. Da biste dobili bilo koje drugo alkoholno piće, morate posjetiti specijaliziranu trgovinu imena Vinmonopolet. Dok veći gradovi u Norveškoj imaju nekoliko takvih dućana, u manjim mjestima možete naći samo jedan, a često niti jedan.
• Godine 1971. Norveška je ukinula doživotni zatvor. Trenutno najduža zatvorska kazna iznosi 21. godinu.
• Neslužbeno nacionalno jelo u Norveškoj je Gransiosa, smrznuta pizza. Čini se da su Norvežani veliki obožavatelji ove smrznute pizze, godišnje se ispeče oko 24 milijuna.
• Moderno je skijanje izumio Norvežanin. Krajem 19. vijeka Sondre Norheim osmislio je dizajn skija koji mu je omogućio da se okrene i skoči s manjim rizikom od pada. Njegov dizajn i danas se koristi za proizvodnju modernih skija.
Izvor: Zanimljiva Geografija
Be the first to comment