„To je onaj život, gdje sam pao i ja“, čuveni je stih kojim počinje pjesma „Tamnica“, jednog od najpoznatijih djela Vladislava Petkovića Disa koji je rođen na današnji dan 1880. godine.
Vladislav Petković Dis je rođen u mjestu Zablaće u blizini Čačka, u kojem je pohađao gimnaziju. Nije bio odličan đak, a u sedmom razredu gimnazije je napisao svoju prvu pjesmu „Na prozoru gori svijeća“ i to na njemačkom jeziku koji nije najbolje govorio.
Oslobođen je služenja vojske, pa je po preporuci prijatelja postao učitelj u selu Prliti kod Zaječara. Nadao se da će imati dovoljno vremena da se posveti pjesmama tokom života na selu, ali seoska sredina nije bila dovoljno inspirativna za njega.
Nakon dvije godine u školi, odlučuje da ode za Beograd, gdje mu u pronalasku prvog zaposlenja pomaže Branislav Nušić.
Radio je kao kantardžija na savamalskoj trošarini, a od prve plate štampao je podsjetnicu na kojoj je samo pisalo Dis. Iako je to najvjerovatnije bila samo skraćenica, izvučena iz srednjeg sloga njegovog imena, mnogi su tvrdili da je to ime grada iz Danteovog „Pakla“, dok su postojale priče da je to bio srpski srednjovjekovni naziv za zapad Evrope.
Jovan Skerlić je kritikovao Vladislava Petkovića Disa zbog toga što se nije uklapao u njegov ideal pjesnika koji napreduje, dok su kasniji kritičari, među kojima je bila i Isidora Sekulić, uvrstili Disa među najbolje srpske pjesnike uz tvrdnje da je u srpsku poeziju uveo modernu poetiku i pored izvijesnih jezičkih nebrižljivosti.
Dis je „Utopljene duše“ štampao o svom trošku
Zbirku pjesama „Utopljene duše“ iz 1911. štampao je o svom trošku, jer izdavači zbog uticaja Jovana Skerlića nisu željeli da objave Disove pjesme. U ovoj zbirci objavljene su i najpoznatije pjesme Vladislava Petkovića Disa – „Tamnica“ i „Možda spava“.
Dvije godine kasnije objavljena je nova zbirka pjesama „Mi čekamo cara“ u kojoj je objavljeno 16 rodoljubivih pjesama, a izdavanje knjige pomogla je dvorska kancelarije zbog čega je zbirka posvećena tadašnjem prestolonasljedniku Aleksandru Karađorđeviću.
Tokom Balkanskih raatova bio je angažovan kao vojni dopisnik, a izvještavao je sa raatišta Prvog svjetskog raata. Pridružio se srpskoj vojsci tokom povlačenja preko Albanije 1915. godine.
Ukleti pjesnik
Sa Krfa, na koji je uspješno stigao, poslat je u Francusku kako bi se oporavio i pisao o povlačenju srpske vojske.
Međutim, njemačka podmornica je u maju 1917. godine pogodila brod u Jonskom moru na kojem se Dis nalazio.
Mnogi su nakon Disove pogiibije rekli da je naslovom svoje zbirke „Utopljene duše“ predvidio svoju sudbinu, zbog čega je stekao reputaciju ukletog pjesnika.
Vladislav Petković Dis je preminuo u 37. godini, a imao je ženu i dvoje djece.
Be the first to comment