Kum nije dugme!

Kumstvo je stari, prethrišćanski slovenski običaj koji se na ovim prostorima zadržao i opstao paralelno sa i zajedno sa hrišćanstvom, koje ga je usvojilo i donekle prilagodilo. Očuvao se i u tradicionalnom smislu (crkvena vjenčanja i krštenja) i u građanskom smislu, kod zaključenja braka pred matičarom.

Kumstva vezana za vjerske običaje, smatraju se među vjernicima svetinjom, jer za njih simbolizuju vezu ozvaničenu pred Bogom, a kum postaje neka vrsta duhovnog oca ili brata. Uz kuma se vezuje vjerovanje o porodičnom napretku i kum se dugo kroz istoriju dočekivao i gostio kao najznačajniji gost u domu, živa svetinja. Uvreda kuma je bila neoprostiva, a čak i naziv „Kumova slama” za Mliječni put je nastao upravo kao opomena na to. Prema vjerovanju, jedan kum je ukrao naramak sijena od drugog, usput mu je sijeno ispadalo na put, a gnjevni Bog je onda tu sramotu prenio na nebo.

Kod pravoslavnih hrišćana u Srbiji, Sveti Jovan Krstitelj je zaštitinik kumstva i pobratimstva.

Kumstvo pri crkvenom vjenčanju se često naziva i „suvo”, a ono pri krštenju još i „mokro”. Postoji i takozvano „šišano” kumstvo, takođe „suvo”, gdje hriščanin nerijetko kumuje muslimanu ili obrnuto, a i kumstvo u nevolji, gdje neko nekoga okumi u kakvoj životnoj nuždi. U tom smislu, kumstvo je slično, premda ponegdje i jače od bratimljenja. Postoje čak i takozvana „stara” kumstva, gdje se kum na vjenčanju ili krštenju obavezno bira iz porodice iz koje je i do tada biran.

Otkazivanje kumstva se smatra sramotom ili pak grijehom.

Naravno, ništa nije idealno. Tako uz ovaj svojevrsni fenomen kumstva, ide i fenomen kumovske izdaje ili u novije vreme, kumstava nastalih i nestalih u krugovima podzemlja. Izdaja ide od običnih zavada, pa sve do političkih sukoba ili čak ubistava. Ova potonja su uz duge zatvorske kazne, redovna pojava kod kumstava između „opasnih momaka” iz podzemlja. Stara izreka „Kum nije dugme”, katkad nije tako brižljivo poštovana.

Evo i nekoliko primjera:

– Sibinjanin Janko (Janoš Hunjadi) i Đurađ Smederevac (Đurađ Branković); vjerovatno samo mit, po kom je poslije Jankove smrti Đurađ prekršio kumovski zavjet, obljubio kumu, zatočio djecu i prisvojio imovinu;

– Karađorđe Petrović i Miloš Obrenović, gdje je Karađorđe vjenčao Miloša, a ovaj 1817. naredio da se Karađorđe ubije;

– Vujica Vulićević i Karađorđe Petrović, staro kumstvo, gdje je uprkos tome 1817. Vulićević organizovao ubistvo Karađorđa po nalogu Miloša Obrenovića, takođe Karađorđevog kuma;

– Aleksandar Ranković i Josip Broz Tito; saborci i partijski drugovi, Ranković je vjenčao Tita i Jovanku Broz, da bi Tito potom uklonio Rankovića iz političkog života;

– Ivan Stambolić i Slobodan Milošević; bliski politički saradnici, gdje je Stambolić protežirao Miloševićev politički uspon, da bi ga ovaj prvo uklonio sa političke scene Srbije krajem osamdesetih, a potom i naredio njegovo ubistvo 2000. godine;

– Momir Bulatović i Milo Đukanović, nekada bliski politički saradnici koji su se zbog politike i zavadili i ostali ljuti protivnici do dana današnjeg;

– Milo Đukanović i Ratko Knežević, nekada bliski prijatelji, a zatim u teškoj zavadi, prepunoj tužbi i teških riječi;

– Vuk Drašković i Vojislav Šešelj, gdje mu je Drašković krstio sina Nikolu, ali su kumstvo pogazili zbog politike i postali paradigma kumovske svađe u Srbiji;

– Tomislav Nikolić i Vojislav Šešelj, gdje mu je Nikolić krstio unuka, ali su kumstvo pogazili zbog politike;

– Vojislav Šešelj i Aleksandar Vučić, gdje je Šešelj vjenčao Vučića sa prvom suprugom, ali su zbog političkih razlika postali ogorčeni neprijatelji;

– Sreten Jocić (Joca Amsterdam) i Slobodan Đurović Kardinal; nekadašnji šefovi srpskog podzemlja, obojica služe višegodišnje zatvorske kazne za organizovanje ubistva novinara Iva Pukanića;

– Todor Gardašević i Andrija Drašković; kriminalci, gdje je Gardaševića ubio 2000. “Zemunski klan”;

– Goran Marić Mare i Andrija Drašković, kriminalci, gdje je Marić ubijen pod nerazjašnjenim okolnostima;

– Aleksandar Golubović Batanko i Andrija Drašković; kriminalci, obojica izdržavali zatvorske kazne za ubistvo Zvonka Plećića Pleće iz “Surčinskog klana”;

– Milorad Ulemek Legija i Dušan Spasojević Šiptar, gdje je Ulemek na izdržavanju zatvorske kazne za učešće u ubistvu Zorana Đinđića, a Spasojević, jedan od čelnika “Zemunskog klana” je ubijen u akciji “Sablja”;

– Dušan Spasojević Šiptar i Mile Luković Kum, čelnici “Zemunskog klana”, obojica ubijeni u akciji “Sablja”.

– Željko Ražnatović Arkan i Milorad Ulemek Legija, gdje je Ražnatović ubijen 2000. godine, sumnja se uz aktivno učešće ljudi bliskih Ulemeku;

– Milorad Ulemek Legija i Nenad Bujošević Rambo, gdje su obojica pripadnici rasformiranih “Crvenih beretki”, Ulemek služi kaznu za ubistvo Zorana Đinđića, a Bujošević za ubistvo na Ibarskoj magistrali;

– Dragan Stojković Piksi i Dragiša Binić, veliki prijatelji iz igračkih dana, danas više nisu u dobrim odnosima;

– Milovan Đorić i Dragan Džajić, prijatelji iz igračkih dana, već godinama ne govore;

– Maja Pavić i Svetlana Ceca Ražnatović, gdje je Pavićeva ubijena sa Radetom Ćaldovićem Ćentom, jednim od šefova srpskog podzemlja devedesetih;

– Goran Bregović i Emir Kusturica, prijatelji iz mladosti, umjetnički saradnici, već godinama ne govore zbog Bregovićevog plagiranja muzike za film “Arizona drim”;

Ovakvih negativnih primjera je mnogo, ali svakako da ima i pozitivnih, gdje kum kuma ne bi izdao ni za živu glavu, ma šta da je u pitanju. Ima tu i poznatih ličnosti, ali i iz Vaše okoline.

Možda se samo namrštite… ili ih prepoznate. A, možda se i nasmijete, možda se i zapitate.