Dok se Tesla bavio izumima i ličnom promocijom, dotle se Pupin pored nauke bavio i Srbima, formirao je više srpskih udruženja, podigao pet pravoslavnih crkava, poslao 6.000 dobrovaljaca na Solunski front, kao i ogromnu novčanu pomoć (140 miliona dolara). lobirao za srpske interese gdje god je mogao, pa i kod predsjednika Amerike.
Piše: Marko Lopušina / sedmica.me
Da Srbi više vole mangupe nego ozbiljne ljude potvrđuje i naš javni odnos prema dvojici genijalaca, Nikoli Tesli i Mihajlu Pupinu. O Tesli poslednjih godinu dana naša crkva razmišlja kako da prenese njegovu urnu u portu hrama Sveti Sava, a politika kako da Tesli podigne treći spomenik u Beogradu, dok mediji o njemu gotovo svakodnevno pišu raznim povodima.
Za razliku od ličkog genija, Mihajlo Pupin nema nijedan spomenik u Beogradu. A njegova kuća Spomen muzej u rodnom selu Idvor, po kome je Mihajlo uzeo i prezime Idvorski, tavori u nemaštini i propada. Za Pupina se ne interesuje crkva, ni politika. Zaboravljaju i crkva i država da je Pupin bio najveći srpski patriota u rasejanju.
Nikola Tesla na Guglu ima 16,6 miliona informacija, a Mihajlo Pupin samo 347.000. Ne sporim da je Tesla svjetski popularnija ličnost od Pupina i da je to razlog što naši političari kada odlaze u prijateljske zemlje, tamo otvaraju ulice i podižu spomenike sa imenom i likom ličkog genija.
Međutim, tvrdim odgovorno da je Mihajlo Pupin mnogo veći Srbin od Nikole Tesle i da to treba javno reći i predočiti i crkvi i državi. Jer, dok se Tesla u SAD bavio svjetskim izumima i sobom, imao je dve agencije za fotografisanje i ličnu promociju, dotle se Pupin u Americi bavio naukom i Srbima.
Da pobrojim samo neka djela koja je Mihajlo Pupin darivao svom srpskom narodu. Formirao je „Slogu“, prvo veliko srpsko udruženje u SAD, iz kog je kasnije pred Veliki rat stvorena američka „Srpska narodna odbrana“. Organizovao je mobilizaciju naših iseljenika u SAD i Kanadi, njih 6.000 dobrovoljaca, koje je prije sto godina (1917) poslao na Solunski front. Oni su doprineli pobjedi Srbije u prvom svetskom ratu.
Pupin je ubijedio američkog predsednika Vudroa Vilsona da na Pariskoj konferenciji sačuva srpske zemlje u Jugoslaviji, kao državi svih Srba. Vilson je podigao 1918. srpsku zastavu na Beloj kući i održao govor zahvalnosti Srbima za pobjede u Velikom ratu, jer je znao Srbina profesora Mihajla Pupina.
Govor Vudro Vilsona od 28. jula 1918. godine se u Srbiji prećutkuje, iako je to najznačajnija zahvalnica SAD srpskom narodu ikada javno izrečena. Prećutkuje se, takođe, da je za te riječi koje odaju počast „plemenitom srpskom narodu“, kako nas je nazvao Vilson, najzaslužniji njegov prijatelj Mihajlo Pupin.
I dok je Nikola Tesla bio samo kum hrama Sveti Sava u Geri, država Indijana, Mihajlo Pupin je u Americi podigao pet pravoslavnih hramova. Dao je svoj doprinos da se podignu dve najveće svetinje SPC, manastir Sveti Sava u Libertivilu i crkva Svetog Save u Njujorku. Ovu crkvu, koja se nalazi na Menhetnu, država SAD je proglasila za američki spomenik kulture.
Pupin jr dobitnik je Pulicerove nagrade za svoje memoare „Od pašnjaka do učenjaka“, koji su bili obavezni udžbenik u američkim školama, osnivač je Laboratorije na Kolumbija univerzitetu, koja i danas radi.
I dok je Tesla svoj novac trošio na nove izume i svoje predstavljanje u javnosti, Pupin ga je darivao srpskom narodu. Bio je veliki zadužbinar i dobročinitelj, jedan od najvećih među Srbima. Hodao je po Americi, posećivao srpske kolonije i agitovao za Srbiju i pomoć srpskom narodu.
U vrijeme Velikog rata, obezbijedio je čak 140 miliona dolara pomoći za Srbiju i Crnu Goru. Garantovao je svojom ličnom imovinom za kupovinu oružja za srpsku vojsku. Osnovao je Fond Olimpijade, posvećen svojoj majci i nezbrinutoj djeci. Formirao je svoju Zadužbinu 1932. godine preko koje je kupovao slike srpskih majstora i poklanjao ih Narodnom muzeju.
Beogradu je Pupin darovao brojna zdanja, kao na primer, zgradu Biblioteke „Svetozar Marković“ i zgradu Udruženja novinara Srbije. SAD su 1958. godine ustanovile veliku nacionalnu nagradu Medalja Mihajlo Pupin.
Pupin je, kao jedan od najuticajnijih ljudi u Americi u vrijeme Prvog svjetskog rata, bio je jedna od najvažnijih karika srpske diplomatije. On je prepoznao ugroženost očuvanja srpskih svetinja, pa je odlučio da da o njima objavi knjigu. Za taj posao angažovao je najpriznatije arhitekte tog vremena. U Londonu je 1918. godine tako izdao knjigu „O srpskoj crkvenoj arhitekturi“, koju su pisali engleski arhitekta Tomas Grejem Džekson i srpski arhitekta Konstantin Jovanović.
Posebno je značajan Pupinov postskriptum na kraju knjige iz kog se vidi da je srpska kulturna baština na Kosovu bila ugrožena. Zato je ime Mihajla Pupina značajno za međunarodno predstavljanje problema Kosova i Metohije u svijetu i danas. Pupin je još napisao i da se nada da će ova knjiga omogućiti čitaocima iz Velike Britanije i Amerike da po završetku rata posjete kamene spomenike u kojima se nalazi mnogo toga od bogate duše i istorije srpskog naroda.
Patriotska i humanitarna djela Nikole Tesle nisu dorasla djelima Mihajla Pupina. Njih dvojica su bili prijatelji, kolege u zavadi, koji su se pomirili. Imali su, međutim, sasvim različito interesovanje i angažman prema srpskom narodu i matici. Pupin je u tome prevazišao Teslu, ali to naše zvaničnike iz crkve i države ne insteresuje, jer po principu marketinške galame, veličaju ličkog genija kao atraktivnu ličnost, a zapostavljaju banatskog naučenjaka i dobrotvora.
Ostavi komentar